Medycyna

Bromokryptyna

Bromokryptyna (Bromocriptin0, Parłodel) pobudza receptory dopaminer- giczne w układzie nigrostriatalnym, limbicznym i podwzgórzu. Działa dłużej od lewodopy, jest jednak toksyczniejsza, u 60-80% chorych wywołuje dyskinezje, często wywołuje zaburzenia czynności umysłowych, uszkadza nerwy obwodowe i naczynia krwionośne. Jest więc lekiem drugiego wyboru, gdy po lewodopie nie ma pożądanych skutków lub występuje wyraźne działanie toksyczne. Można ją stosować z lekami cholinolitycznymi, lewodopą oraz jej preparatami złożonymi, co pozwala na stosowanie znacznie mniejszych dawek poszczególnych leków, a więc uniknięcie ich działania toksycznego.

Czytaj dalej

Reakcja na odczuwany ból

Reakcja na odczuwany ból zależy od stanu czynnościowego układu nerwowego. Silne emocje podwyższają próg pobudliwości bólowej. Stwierdzono, że silne reakcje bólowe u ciężko rannych żołnierzy występują średnio tylko u 30% osób, natomiast po zabiegach operacyjnych u osób cywilnych podczas pokoju – u 80%. U żołnierzy stan znacznego podniecenia, spowodowanego walką, zmniejsza odczuwanie bólu, podczas gdy u osób poddanych operacji nie występuje podobny! czynnik emo-cjonalny, który mógłby zmniejszyć odczuwanie bólu. Leki używane do zmniejszenia natężenia bólu, alkohol i morfina – są jednymi z najstarszych leków. Morfina używana od III w. p.n.e. jest nadal często niezastąpiona jako lek przeciwbólowy.

Czytaj dalej

Niektóre barbiturany działają silnie przeciwdrgawkowo

Niektóre barbiturany działają silnie przeciwdrgawkowo, hamują powstawanie i szerzenie się nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Znalazły więc zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu napadów padaczkowych.

Działanie na inne układy. Barbiturany w dawkach leczniczych wpływają również pośrednio lub bezpośrednio na czynność innych narządów. Hamują one wydzielanie ACTH z przysadki, zwiększają natomiast wydzielanie hormonu antydiuretycznego. Wywołują bradypnoe i zmniejszenie pojemności oddechowej i w następstwie hiperkapnię. Powodują również nieznaczny rzadkoskurcz oraz hipotensję – wyraźniej zaznaczone u chorych z nadciśnieniem.

Czytaj dalej

Petydyna jest przeciwwskazana w stanach chorobowych

Petydyna jest przeciwwskazana w stanach chorobowych, które stanowią przeciwwskazania do stosowania morfiny. Równoczesne stosowanie jej z pochodnymi fenotiazyny grozi niebezpieczeństwem spotęgowania działania depresyjnego na ośrodek oddechowy. Niektóre pochodne fenotiazyny znoszą ponadto działanie przeciwbólowe petydyny. Stosowanie petydyny z trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi może spowodować silniejsze działanie hamujące ośrodek oddechowy. Po stosowaniu petydyny rzadziej obserwowano zjawisko tolerancji, lecz równie często jak po morfinie przyzwyczajenie i uzależnienie.

Czytaj dalej

Acetazolamid

Ącetazolamid0 (Diuramid) jest sulfonamidem działającym moczopędnie poprzez hamowanie aktywności anhydrazy węglowej. Stosowany przez dłuższy czas powoduje zakwaszenie organizmu. Ponieważ podwyższa próg pobudliwości neuronów mózgowych, działa przeciwdrgawkowo i znalazł zastosowanie w leczeniu wszystkich rodzajów napadów padaczkowych jako lek pomocniczy. Mechanizm jego działania polega prawdopodobnie na gromadzeniu się w mózgu pod wpływem leku dwutlenku węgla i zakwaszeniu neuronów mózgowych. Stosowany jest 3-4 razy dziennie w dawce po 250-500 mg.

Czytaj dalej

Ketamina

Ketamina (Ketamine0, Ketalar) jest pochodną fencyklidyny, stosowaną dożylnie, rzadziej domięśniowo w celu szybkiego wywołania znieczulenia. Podana dożylnie w dawce 0,1-0,5 mg/kg wywołuje szybko sen trwający 10-20 min działa również silnie przeciwbólowo.

Ketamina nie wywiera większego wpływu na ośrodek oddechowy, powoduje jedynie niewielki wzrost ciśnienia krwi. W okresie budzenia u wielu ludzi występuje silne pobudzenie i halucynacje, co wynika z faktu, że ketamina nie hamuje, lecz zmienia reaktywność oun. Bodźce czuciowe dochodzą do kory mózgu, lecz nie są percepowane na skutek zahamowania niektórych pól asocjacyjnych, dlatego znieczulenie ketaminą nazwano anestezją dysocjacyjną.

Czytaj dalej

Źrenice normalnej szerokości

Podokres 1. Źrenice normalnej szerokości, żywe ruchy gałek ocznych, oddychanie piersiowo-brzuszne. Podokres 2. Źrenice lekko zwężone, gałki oczne nieruchome, oddychanie zwolnione.

Podokres 3. Źrenice znacznie zwężone, od połowy tego okresu zaczynają się rozszerzać, słabo reagują na światło, oddychanie płytkie, zupełne zwiotczenie mięśni brzusznych oraz przewaga oddychania brzusznego.

Czytaj dalej

Kwas walproinowy

Znalazł zastosowanie w leczeniu padaczki jako sól sodowa kwasu wal- proinowego (Sodium valproate0, Vupral). Zapobiega zarówno napadom dużym, jak i małym. Łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie w osoczu po 1-4 h. Biologiczny okres pół- trwania wynosi 6-15 h. Łączy się w 80-90% z białkami osocza. Nasila toksyczność fenytoiny na skutek wypierania jej z białek osocza, zwięk- ' sza toksyczność fenobarbitalu, ponieważ hamuje jego metabolizm w wątrobie. Potęguje działanie i toksyczność klonazepamu, działając na ten sam receptor, z którym wiąże się klonazepam.

Czytaj dalej

Trimetadion

Spośród działań niepożądanych często wywołują zaburzenia widzenia i światłowstręt, spowodowane bezpośrednim działaniem na siatkówkę. Ponadto działają drażniąco na przewód pokarmowy i uszkadzają szpik, wywołując leukopenię i niekiedy niedokrwistość aplastyczną.

Trimetadion (Trimethadione0, Trioksal) stosuje się w leczeniu napadów małych, średnio 1-2 g/24 h w dawkach podzielonych.

Czytaj dalej

Kłącze kozłka lekarskiego

Skład. W kłączach kozłka lekarskiego (Valeriana oííicinalis) znajduje się wiele związków czynnych, m.in. olejki eteryczne nadające preparatom kozłka charakterystyczny zapach, a zwłaszcza związki estrowe, zwane walepotriatami.

Działanie i zastosowanie. Preparaty z kłącza kozłka lekarskiego wywierają nieznaczne i niepewne ośrodkowe działanie uspokajające. Stosuje się je głównie jako leki uspokajające, zwłaszcza w nerwicach narządowych.

Czytaj dalej

Sole litu

Lit jest metalem o bardzo dużej aktywności chemicznej, nie występuje więc w stanie wolnym w przyrodzie, lecz w postaci soli. W lecznictwie najczęściej stosuje się węglan litowy, rzadziej octan lub cytrynian.

Działanie farmakologiczne i mechanizm działania. Sole litu podane zdrowym ludziom w dawkach nietoksycznych nie wywierają wyraźnego działania farmakologicznego. Natomiast u ludzi z psychozą maniakalną zapobiegają jej objawom: pobudzeniu ruchowemu i psychicznemu, poczuciu wielkości, nierealnym, nieuzasadnionym rzeczywistością zamierzeniom. U 70-80% chorych powodują normalizację czynności psychicznych. Leki te zastosowane w dawkach leczniczych nie powodują zahamowania czynności intelektualnych, nie wywołują obojętności, senności ani zaburzeń pozapiramidowych. Podłoże działania jonów litowych na oun w stanach maniakalnych nie jest znane. Przypuszcza się, że może ono zależeć od wzmagania zwrotnego wychwytu noradrenaliny przez błonę presynaptyczną ośrodkowych neuronów adrenergicznych, hamowania uwalniania noradrenaliny do szczeliny synaptycznej lub zmniejszenia wrażliwości receptora postsynaptycznego, noradrenergicznego oraz od zmniejszenia wnikania jonów sodowych do wnętrza neuronów, co prowadzi do zmian potencjałów elektrycznych neuronów.

Czytaj dalej

Fenytoina

Działanie i zastosowanie. Fenytoina (Phenytoin0, Phenytoinum), difenylo- hydantoina, jest najczęściej używanym i najbardziej skutecznym lekiem stosowanym w celu zapobiegania napadom dużym i psychomotorycznym. Nie przerywa natomiast tych napadów. Leczenie fenytoiną zazwy-

Fenytoinarozpoczyna się od dawki 100 mg/24 h, zwiększając o 100 mg co tydzień, dochodząc do dawki 400 mg/24 h. Zaletą fenytoiny jest dość słabe działanie nasenne i hamujące czynności psychiczne. Stosuje się ją najczęściej łącznie lub na przemian z fenobarbi talem. Oprócz leczenia padaczki fenytoina znalazła zastosowanie również w leczeniu niemiarowo- ści serca.

Czytaj dalej

Pochodne kwasu barbiturowego

Fenobarbital (Luminalum) działa silnie przeciwdrgawkowo, zwiększając próg pobudliwości kory mózgu na wyładowania elektryczne. Jest lekiem, który przerywa napad duży padaczkowy. W celu przerwania napadu stosuje się sól sodową (Luminalum Natrium) domięśniowo, w dawce 200 mg. Zapobiega również występowaniu napadów padaczkowych dużych. W tym celu podaje się doustnie 100 mg/24 h, zwiększając dawkę stopniowo do 300-400 mg/24 h w dawkach podzielonych.

Czytaj dalej

Pochodne hydantoiny

Mechanizm działania. Pochodne hydantoiny działają depresyjnie na neurony ruchowe kory mózgu, nie wpływając na neurony czuciowe. Nie zmieniają progu pobudliwości neuronów mózgowych, lecz hamują szybkość rozprzestrzeniania się nieprawidłowych pobudzeń w mózgu. Zmniejszają zawartość jonów sodowych w neuronach mózgowych, powodują zwiększenie stężenia tych jonów poza neuronem, nie zmieniając jednocześnie stężenia jonów potasowych w mózgu. Zwiększają przewodnictwo w neuronach syntetyzujących kwas Y-aminomasłowy.

Czytaj dalej

Inne choroby reumatyczne

W leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, dyskopatii i reumatycznych schorzeń pozastawowych leczenie rozpoczyna się od stosowania salicylanów, a w przypadku ich nieskuteczności stosuje się silnie działające przeciwbólowo pochodne pirazolonu (Butapirazol, Rheumanol, Rheumo- pyrin) lub preparaty Metindol, Ibuprofen, Naproxen lub Mefacit.

Ze względu na to, że wszystkie leki przeciwzapalne stosowane w chorobach reumatycznych są toksyczne, a niektóre z nich nawet znacznie, należy zachować dużą ostrożność w ich stosowaniu, pilnie śledząc stan chorego, aby nie przeoczyć początkowo nieznacznych objawów toksycznych, które mogą zapowiadać wystąpienie groźnych powikłań. Mając do dyspozycji dużą liczbę leków przeciwzapalnych u każdego chorego należy dobrać lek o największej skuteczności i najlepszej tolerancji.

Czytaj dalej